Karadağ, Çin’den 1 milyar dolar borç alınarak başlanan otoban projesi nedeniyle zorda. 2014 tarihli anlaşmada borç ödenmezse Çin’e toprak talep etme hakkı tanınıyor. Yeni hükümet AB’den kredi istedi.
Eski hükümet döneminde Çin’den yaklaşık 1 milyar dolar borç alınarak yapımına başlanan bir otoban; yarım kalan inşaat; borçların ödenememesi halinde Çin’e tanınan toprak talep etme hakkı ve Pekin’e ödeme yapmak için Avrupa Birliği’nden borç talep eden yeni hükümet… Balkan ülkesi Karadağ, 2014’te Çin finansmanıyla inşasına başlanan ancak yarım kalan ve ülkeye muazzam bir borç yükü bindiren otoban projesi yüzünden zor günler yaşıyor…
İLK 41 KİLOMETRE İÇİN 1 MİLYAR DOLAR BORÇ
Halk arasında ‘hiçbir yere gitmeyen otoban’ olarak adlandırılan yol projesinin imzaları 2014 yılında başbakan, bugün ise devlet başkanı olan Milo Djukanovic’in döneminde atıldı. 163 kilometrelik otobanın, Karadağ’ın Adriyatik Denizi’ndeki Bar Limanı’nı komşu Sırbistan’ın başkenti Belgrad’a bağlaması öngörülüyordu. Karadağ hükümeti, üç parçalı olarak inşa edilecek otobanın sadece ilk 41 kilometresi için Çin’den 1 milyar dolar borç aldı. Bu anlaşma o dönem, Çin’in Bir Kuşak Bir Yol projesi kapsamında Avrupa’daki nüfuzunu artırma girişimi olarak da yorumlandı.
ALTINDAN GEÇEN YOLU KULLANIYORLAR
Ancak gelinen noktada, yolun Çin finansmanıyla yapılan ve 2019 yılında tamamlanmış olması planlanan ilk bölümünün inşaatı Covid pandemisi nedeniyle bitmedi. Öyle ki, Karadağlılar ülkeyi borca boğan inşaatın altından geçen eski yolu kullanıyor. Bununla birlikte, Çin Exim Bank’tan (The Export Import Bank Of China) alınan kredinin ilk taksidinin nasıl ödeneceği bilinmiyor.
BORÇ ÖDENEMEZSE TOPRAK TALEBİ HAKKI VERİLMİŞ
Dahası, Amerikan haber sitesi NPR’a göre, imzalanan anlaşma uyarınca, eğer Karadağ hükümeti Exim Bank’a borcunu ödeyemezse, bankanın -orduya ait olmadığı veya diplomatik amaçlarla kullanılmadığı sürece- toprağa el koyma hakkı bulunuyor. Çin bankası ise temmuz ayında ödenmesi planlanan ilk taksidi şu an için 2022 sonuna erteledi.
‘SON SÖZÜ SÖYLEME YETKİSİ ÇİN MAHKEMELERİNE VERİLDİ’
NPR, önceki hükümetin imzaladığı anlaşma uyarısınca kontratın hayata geçirilmesine dair son sözü söyleme yetkisinin Çin mahkemelerine verildiğini de yazdı.
KARŞI ÇIKAN MUHALEFET BUGÜN İKTİDARDA
Karadağ’da muhalefet partileri, bir dizi fizibilite çalışmasına dayanarak projeye 2014 yılında karşı çıkmıştı. O günün muhalefeti, bugün kılpayı farkla çoğunluk sahibi olan bir koalisyon hükümetiyle iktidarda. Yeni hükümet, Çin’e borcu kapatabilmek için de Avrupa Birliği’ne (AB) yönelmiş durumda. Maliye Bakanı Milojko Spajic, aylar süren temasların ardından, Avrupa’daki bir kurumun kendilerine düşük faizle kredi vermeyi kabul ettiğini açıkladı.
‘BORCU KAPATIP FAİZLERİ DÜŞÜREBİLECEĞİZ’
Spajic, kurumun adını vermemekle birlikte bu kredi sayesinde nakit sıkıntısı çeken hükümetin birikim yapabileceğini ve faiz oranlarını düşürebileceğini söyledi. AB kaynakları ise anlaşmanın Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in imzasını aldıktan sonra yürürlüğe gireceğini belirtti. Bu anlaşma da, Karadağ’da yeni hükümetin Çin nüfuzuna karşı AB’yi devreye sokması olarak yorumlanıyor. Uzmanlar, Çin’in eski Yugoslavya ülkelerinde son dönemde milyarlarca dolarlık yatırım yaparak, AB’nin doğuya genişleme planlarını karmaşıklaştırdığını söylüyor.
Gazete Duvar tarafından yayınlanan makalenin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.