Bir gezegen (veya seyyare), kendi yerçekimi sayesinde yuvarlak hâle gelecek kadar büyük olan ancak bir termonükleer füzyon başlatacak kadar büyük olmayan ve Uluslararası Astronomi Birliği’ne göre (tüm gezegen bilimcilere göre değil) komşu bölgesini gezegenimsilerden temizlemiş, bir yıldız veya yıldız kalıntısı yörüngesinde dönen astronomik cisimdir. 

Gezegen terimi, tarih, astroloji, bilim, mitoloji ve din ile bağları olan antik bir isimdir. Dünya’nın dışında, Güneş sistemindeki beş gezegen genellikle çıplak gözle görülebilir. Bu gezegenler birçok erken kültür tarafından birer tanrı veya tanrıların elçileri olarak görülüyordu. Bilimsel bilgi birikimi ilerledikçe, insanların gezegenlere ilişkin algısı değişti. 2006 yılında, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), Güneş sistemi içindeki gezegenleri tanımlayan bir kararı resmen kabul etti. Bu tanım birçok gezegen kütlesini, nerede veya neyin yörüngesinde döndüklerine göre gezegen tanımına dahil etmediğinden tartışmalıdır. 1950’den önce keşfedilen gezegensel cisimlerin sekizi şu anki tanım kapsamında “gezegen” olarak isimlendirilmeye devam edilse de, Ceres, Pallas, Juno, Vesta (her biri asteroit kuşağında birer gökcismidir) ve Plüton (ilk keşfedilen Neptün ötesi cisim) gibi bir zamanlar bilim camiası tarafından gezegen olarak kabul edilen bazı gök cisimleri, mevcut gezegen tanımı altında artık gezegen olarak adlandırılmamaktadır. 

Batlamyus, gezegenlerin Dünya’nın yörüngesinde ilmekler atarak döndüğünü düşünmüştür. Gezegenlerin Güneş’in yörüngesinde döndüğü fikri birçok kez öne sürülmüş olsa da, bu görüşün Galileo Galilei tarafından gerçekleştirilen ilk teleskopik astronomik gözlemlerden elde edilen kanıtlarla desteklendiği 17. yüzyıla kadar desteklenmedi. Yaklaşık olarak aynı tarihlerde Johannes Kepler, Tycho Brahe tarafından teleskopun icadı öncesinde toplanmış verileri dikkatli bir şekilde analiz ederek gezegenlerin yörüngelerinin dairesel değil, eliptik olduğunu buldu. 

Gökbilimciler gözlem araçları geliştikçe her bir gezegenin aynı Dünya gibi yörünge kutbuna göre eğik bir eksen etrafında döndüğünü ve bazı gezegenlerin de Dünya’ya benzer şekilde buz tabakaları ve mevsimler gibi özelliklere sahip olduğunu gördüler. Uzay Çağı’nın başlangıcından bu yana, uzay sondaları ile yapılan yakın gözlemlerle, Dünya ve diğer gezegenlerin volkanizma, kasırgalar, tektonik hareketler ve hatta hidroloji gibi özellikleri paylaştığı keşfedildi. Güneş’e olan uzaklıklarına göre sıralandığında Merkür, Venüs, Dünya ve Mars olmak üzere dört karasal ve onların ardından Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün olmak üzere dört dev gezegen bulunmaktadır. 

Gezegenimsilerden ; Asteroit, yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleridir. 

Yıldız ; Ağırlıklı olarak hidrojen ve helyumdan oluşan, karanlık uzayda ışık saçan, gökyüzünde bir nokta olarak görünen plazma küresidir. 

Yıldız kalıntısı; Sıkışık yıldız veya sıkışık nesne, gökbilimde ak cüceleri, ılıncık yıldızlarını, karadelikleri ve diğer sıradışı yüksek yoğunluklu yıldızları topluca tanımlayan sözcüktür.  

termonükleer füzyon ; Çok yüksek sıcaklık kullanılarak nükleer füzyonu başarmanın bir yoludur. 

Güneş sistemi ; Güneş ve çekim etkisi altında kalan sekiz gezegen ile onların bilinen 158 uydusu, beş cüce gezegen (Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake) ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur.  

Uzay Çağı ;Uzay Yarışı, uzay araştırmaları, uzay teknolojisi ile ilgili etkinler ile çalışmaları ve bunların etkilediği/tetiklediği kültürel gelişmeleri içeren dönemdir. 

Uzay sondası ; Dünya’nın çekim alanından kurtulup, Ay’a, diğer gökcisimlerine, gezegenlerarası ya da galaksilerarası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. 

Tektonik ; Yer kabuğunun yapısını, özelliklerini ve zaman içindeki evrimini kontrol eden süreçtir. 

Klaudyos Batlamyus;  İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı ve astronom. 

Cosmographia ; Coğrafya El Kitabı, Batlamyus’un 2. yüzyılda hazırladığı ve ilk atlas olarak kabul edilen eser. 

• kaynak wikipedia 17.02.2022